Praca w sprzedaży

Podatek dochodowy od osób fizycznych - wszystko co musisz wiedzieć!

2024-06-10 11:08:49

Podatki w Polsce

Podatki w Polsce dzieli się na dwie grupy – bezpośrednie i pośrednie.

Różnica polega na tym, że podatki bezpośrednie obciążają ściśle określone dobra i zyski, które posiada dana osoba. Należy do nich podatek PIT (o którym dowiesz się więcej z tego artykułu), CIT oraz wszelkie podatki lokalne. W przypadku podatków pośrednich opodatkowaniu ulega obrót, a osoba płaci podatek w związku ze swoim uczestnictwem w czynnościach rynkowych. Możemy wyróżnić tutaj np. podatek od towarów, który zostaje pobierany w związku z ich dostawami lub prowadzeniem usług pomiędzy uczestnikami transakcji gospodarczych.

Czym jest PIT?

PIT jest skrótem od angielskiego "Personal Income Tax", tłumaczonym na język polski jak podatek dochodowy od osób fizycznych. Jak wspomniano zaliczany jest do grupy podatków bezpośrednich, w którym podmiotem opodatkowanym jest jednostka (osoba fizyczna) uzyskująca określone przychody.

PIT jest pobierany zarówno od polskich rezydentów podatkowych (którzy płacą podatek od całości przychodów), jak i od osób bez polskiej rezydencji podatkowej (którzy płacą podatek wyłącznie od przychodów uzyskanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej). Nie wszystkie grupy przychodów podlegają opodatkowaniu. Nieopodatkowane są między innymi przychody osób do 26 roku życia oraz tak zwana "kwota wolna od podatku" wynosząca na ten moment 30 tysięcy złotych brutto. Aby dowiedzieć się o aktualnych ulgach, należy zapoznać się z bieżącą ustawą o podatku dochodowym.

Zazwyczaj jednak określenie PIT jest utożsamiane z deklaracją podatkową, w której podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych przedstawiają wysokość wyliczonego podatku i kwoty do jego wyliczenia, który jest składany do urzędu skarbowego.

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych

Ustawa z dnia 26 lipca roku 1991 o podatku dochodowym od osób fizycznych ma na celu regulacje opodatkowania podatkiem dochodowym dochodów osób fizycznych, daninę solidarnościową oraz dochodów przedsiębiorstwa w spadku.

Przepisów wspomnianej ustawy nie stosuje się do:

"przychodów z działalności rolniczej, z wyjątkiem przychodów z działów specjalnych produkcji rolnej;
przychodów z gospodarki leśnej w rozumieniu ustawy o lasach;
przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn;
przychodów wynikających z czynności, które nie mogą być przedmiotem prawnie skutecznej umowy;
przychodów z tytułu podziału wspólnego majątku małżonków w wyniku ustania lub ograniczenia małżeńskiej wspólności majątkowej oraz przychodów z tytułu wyrównania dorobków po ustaniu rozdzielności majątkowej małżonków lub śmierci jednego z nich;
przychodów (dochodów) przedsiębiorcy żeglugowego opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy z dnia 24 sierpnia 2006 r. o podatku tonażowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 985), z zastrzeżeniem art. 24a ust. 1a;
6a.) przychodów opodatkowanych na zasadach wynikających z ustawy z dnia 6 lipca 2016 r. o aktywizacji przemysłu okrętowego i przemysłów komplementarnych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1084 i 2123), z zastrzeżeniem art. 24a ust. 1a;
świadczeń na zaspokojenie potrzeb rodziny, o których mowa w art. 27 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, objętych wspólnością majątkową małżeńską;
wypłat, o których mowa w art. 27 ustawy z dnia 5 lipca 2018 r. o zarządzie sukcesyjnym przedsiębiorstwem osoby fizycznej i innych ułatwieniach związanych z sukcesją przedsiębiorstw (Dz. U. z 2021 r. poz. 170), zwanej dalej „ustawą o zarządzie sukcesyjnym”;
przychodów wynikających z rozliczeń energii wytworzonej przez prosumenta energii odnawialnej, prosumenta zbiorowego energii odnawialnej i prosumenta wirtualnego energii odnawialnej, o których mowa w art. 4 ust. 11 pkt 2 ustawy z dnia 20 lutego 2015 r. o odnawialnych źródłach energii."

Skala podatkowa

Podatników podatku dochodowego, którzy płacą podatek dochodowy od osób fizycznych, najczęściej obowiązuje skala podatkowa.

Są jednak wyjątki. Skala podatkowa nie znajduje zastosowania między innymi w przypadku dochodów:

uzyskanych w wyniku osobiście wykonywanej działalności, których kwota nie przekracza łącznie 200 zł,
ze sprzedaży nieruchomości i innych spraw,
opodatkowanych ryczałtem ewidencjonowanym, liniowo lub kartą podatkową,
uzyskanych przez odpłatne zbycie papierów wartościowych, udziałów w spółkach i podobnych,
uzyskanych w wyniku pomocy organom ścigania,
uzyskanych z tytułu gier losowych,
spadki i darowizny, które są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn.

Jaka jest składka na podatek od osób fizycznych w skali podatkowej?

Warto wiedzieć, jaka jest podstawa obliczenia podatku, czyli inaczej przychód po odjęciu kosztów uzyskania przychodów oraz uwzględniający przysługujące ulgi i odliczenia od dochodu. Trzeba jednak rozróżnić je od innych ulg i odliczeń, które można odliczyć od samego podatku.

Korzystających ze skali podatkowej dotyczy w dodatku kwota wolna od podatku, wynosząca aktualnie 30 000 zł rocznie. Oznacza to, że zarobki do 30 000 zł rocznie (2500 zł miesięcznie) nie zostaną opodatkowane. Podatek w wysokości 12% będzie naliczany dopiero od zarobków powyżej tej kwoty. Jednak po przekroczeniu zarobku rocznego w wysokości 120 tysięcy podatek ponad tej kwoty będzie wynosił nie 12%, a 32%.

Podatek 12% z 2500 zł wyniósłby 300 zł (rocznie 3600 zł). To jest kwota zmniejszająca podatek, którą odlicza pracodawca.

Inne składki PIT

Jeśli chodzi o formę liniową, podatnik jest zobowiązany do zapłaty podatku wynoszącego 19% dochodów. Podobnie wygląda opodatkowanie przychodów uzyskanych od kapitałów pieniężnych oraz zysków ze sprzedaży nieruchomości.

W zryczałtowanym podatku dochodowym stosowane są natomiast różne stawki, od 2%, 3% do nawet 20%.

W przypadku komercyjnie wykorzystywanej nieruchomości, której wartość początkowa wynosiła powyżej 10 mln zł, stawka podatku wynosi 0,35% podstawy opodatkowania, podatek płacony jest natomiast miesięcznie.

Dochody tych podmiotów, które są opodatkowane podatkiem solidarnościowym, płaconym od dochodów ponad 1 mln zł, obciążone są dodatkowo 4% podatku.

Dochody uzyskiwanie w Polsce przez nierezydentów są opodatkowane inną stawką podatku w przypadku, gdy ta stawka wynika z umowy podwójnego opodatkowania.

Oprócz tych stawek, które są powiązane z określonymi zasadami opodatkowania, podatnik może zostać obciążony sanacyjną stawką podatku wynoszącą 75%.

Gdy majątek zostaje przenoszony poza granice kraju, może zostać naliczony podatek 3% lub 19%, według tak zwanej exit tax.

Deklaracja PIT

Jak już wspomniano, PIT jest utożsamiany z deklaracją podatkową, której złożenie jest jednym z obowiązków podatników opodatkowanych na podstawie skali podatkowej.

Do wyboru są następujące deklaracje:

PIT-36 składają podatnicy, którzy za jakąkolwiek część dochodu musieli samodzielnie odprowadzać składki na podatek. PIT-36 składają między innymi przedsiębiorcy, którzy rozliczają się przy pomocy skali podatkowej, osoby uzyskujące dochody zza granicy, za które płatnik nie odprowadza zaliczek lub osoby rozliczające tak rozliczający prywatny wynajem nieruchomości.
PIT-37 to deklaracja dla tych osób, których zaliczki na podatek rozlicza płatnik. Możemy tu wymienić np. osoby zatrudnione na podstawie umowy o pracę lub ci zleceniobiorcy, którzy w ciągu roku podatkowego nie osiągnęli takiego dochodu, za który byliby zobowiązani samodzielnie odprowadzać zaliczki.

Nie zawsze jednak wystarczy tylko jedna deklaracja PIT. Kilka rodzajów deklaracji może być koniecznie między innymi w przypadku różnego opodatkowania dochodów np., jeśli skala podatkowa dotyczy jednej części dochodu, a inne jego źródła są opodatkowane ryczałtem (podatek ryczałtowy jest rozliczany na podstawie PIT-38).

Jak rozliczyć podatek dochodowy?

Aby rozliczyć podatek dochodowy należy złożyć odpowiednie zeznanie podatkowe. Dokument ten pokazuje, jaki rocznie podatek powinien zostać zapłacony oraz czy podatnik nie zapłacił za dużo bądź za mało.

Pierwszą kwestią jest wybranie odpowiedniego druku PIT. Następnie należy odpowiednio uzupełnić ww. druk o przychody, dochody, koszty, kwotę wolną oraz wszelkie ulgi i odliczenia dotyczące podatnika. Po dokładnym uzupełnieniu deklaracji PIT należy opatrzyć je własnym podpisem. W przypadku dokumentów wysyłanych elektronicznie podpisem deklaracji jest zestaw danych autoryzacyjnych, które identyfikują podatnika przed organem skarbowym lub podpis elektroniczny. Deklarację podatkową może złożyć również pełnomocnik, jednak w tym przypadku wymagana jest forma pisemna zgłaszana na formularzu urzędowym.

Rozliczenie PIT przez internet

Obecnie rozliczenie PIT można łatwo i wygodnie złożyć korzystając z internetu. Wystarczy wejść na portal podatki.gov.pl i skorzystać z usługi Twój e-PIT. Po zalogowaniu się poprzez profil zaufany lub inną metodę autoryzacji zobaczysz wstępnie przygotowany ePIT, który wystarczy sprawdzić i ewentualnie uzupełnić i wysłać elektronicznie. Można go również wydrukować i złożyć tradycyjnie u urzędzie. W niektórych przypadkach deklaracja zostanie złożona automatycznie, nawet gdy podatnik nie podejmie żadnych działań.

Do kiedy należy zapłacić podatek dochodowy?

Podatek dochodowy należy opłacić do 20 dnia miesiąca za miesiąc poprzedzający, jeśli podatnik rozlicza się miesięcznie, lub do 20 dnia miesiąca po zakończonym kwartale, jeśli podatnik rozlicza się kwartalnie.

Zawsze sprawdzaj aktualne dane

Pamiętaj, że treści zawarte w artykule mają jedynie charakter informacyjny. Przepisy mogą się zmieniać i zawsze należy sprawdzać ich aktualność, np. poprzez skorzystanie ze strony sejmu RP isap.sejm.gov.pl.

---