Praca w sprzedaży

Pensja na zwolnieniu lekarskim. Jak wyliczyć wynagrodzenie chorobowe?

2024-06-12 21:46:30

Osoby pracujące na podstawie umowy o pracę mają zapewnione wynagrodzenie za okres ich nieobecności podczas choroby, niezdolności do pracy. Przysługuje im wtedy tak zwane wynagrodzenie chorobowe lub zasiłek chorobowy, który jest wyliczany według zasad obowiązujących przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku chorobowego. Jednak sam okres, za który można owe wynagrodzenie pobierać jest ograniczony.

Chcesz dowiedzieć się więcej o zasadach, okresach i o tym, jak prawidłowo wyliczać wynagrodzenie chorobowe? Wszystko znajdziesz w tym artykule!

Co składa się na podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego?

Na sam początek warto powiedzieć, że do podstawy wynagrodzenia chorobowego wliczane są jedynie te składniki, które są pomniejszane za okres choroby.

Za podstawę wymiaru zasiłku chorobowego/wynagrodzenia chorobowego uznaje się przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone w czasie 12 miesięcy kalendarzowych, które poprzedzają miesiąc, w jakim powstała niezdolność do wykonywania pracy. Jeśli owa niezdolność powstała przed upływem dwunastu miesięcy, wtedy podstawę wymiaru stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie uzyskane za pełne miesiące ubezpieczenia.

Jeżeli w okresie, z którego jest liczona podstawa lub w miesiącu, w którym powstała niezdolność do pracy danemu pracownikowi został zmieniony wymiar czasu pracy, podstawę wymiaru stanowi wynagrodzenie ustalone dla nowego wymiaru czasu pracy.

Dodatkowo, do podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego wliczane są wszelkie składniki stanowiące podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe. Są to:

wynagrodzenie zasadnicze,
wynagrodzenie za godziny nadliczbowe i nocne,
wynagrodzenie urlopowe,
premie za indywidualne wyniki,
nagrody,
dodatki funkcyjne i stażowe.

Te składniki, które przysługują za okresy miesięczne, są wliczane do podstawy wynagrodzenia chorobowego w kwocie wypłaconej pracownikowi za dany miesiąc. Jeśli składniki przysługują za okresy kwartalne, do podstawy wlicza się kwotę wynoszącą 1/12 premii wypłaconej za cztery ostatnie kwartały. Natomiast gdy składniki przysługują za okresy roczne, należy włączyć do podstawy wymiaru wysokość 1/12 kwoty premii wypłaconej za poprzedni rok.

Z podstawy wymiaru wyłączane są składniki, które pracownik otrzymuje mimo niezdolności do pracy. To między innymi:

wypłaty lub bony w gotówce przyznawane w jednakowej wysokości wszystkim pracownikom lub zgodnie z ustalonym wskaźnikiem procentowym,
wypłaty lub bony w gotówce przyznawane grupom pracowników z okazji świąt czy innych okoliczności,
finansowany przez pracodawcę koszt wynajmu mieszkania przez pracownika,
nagrody za ukończenie przez pracownika szkoły lub studiów,
nagrody z okazji ślubu lub urodzenia się dziecka pracownika,
składniki uzależnione od wyników pracy całego zespołu, do którego należy pracownik.

Również te składniki, których wypłaty zaprzestano, nie uwzględnia się do podstawy.

Wraz z końcem ważności umowy o pracę wszystkie te składniki, które były wyłączane z podstawy wymiaru "chorobowego" w trakcie jej trwania, będą wliczone do podstawy wymiaru. Dlatego po ustaniu ważności dokumentu pracodawca, wypełniając zaświadczenie ZUS Z-3, ma obowiązek wykazać wszystkie składniki wynagrodzenia.

Jak wyliczyć podstawę zasiłku chorobowego - przykład minimalnej krajowej w 2024 roku

Minimalne wynagrodzenie od 1 stycznia 2024 roku wynosi 4 242 złotych brutto. Minimalna stawka godzinowa zaś to 27,70 złotych brutto.

Minimalna podstawa wymiaru wyliczenia zasiłku chorobowego, która wynika z tytułu pracy w pełnym wymiarze czasu, nie może być niższa niż minimalna pensji za pracę, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71 % tego wynagrodzenia na ubezpieczenia społeczne. Drogą dedukcji podstawa zasiłku powinna wynosić minimum 86,29% minimalnego wynagrodzenia, czyli od 1 stycznia 2024 do 30 czerwca 2024 - 3 660,43 zł, natomiast od 1 lipca - 3 710,47 zł.

Jaka kwota wynagrodzenia chorobowego przysługuje pracownikowi?

Pracownikowi przysługuje prawo do otrzymania 80% wynagrodzenia za ten czas, kiedy był nieobecny w swojej pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną (tak zwanej kwarantanny) trwającej łącznie do 33 dni w ciągu roku kalendarzowego (w przypadku pracownika po 50. rok życia łącznie do 14 dni w ciągu roku kalendarzowego). Za ten okres czasu wynagrodzenie chorobowe wypłaca pracodawca. Zasiłek chorobowy wypłacany może być w większej kwocie, jeśli wewnątrzzakładowe przepisy prawa pracy taką wyższą wysokość wynagrodzenia chorobowego przewidują. Jeśli pracodawca nie jest uprawniony do wypłaty zasiłków, musi przekazać do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych oryginału zwolnienia lekarskiego wraz z wypełnionym zaświadczeniem Z-3.

Pracownik ma prawo otrzymać kwotę wynoszącą 100% wynagrodzenia, jednak takie wynagrodzenie chorobowe wypłacane jest za czas niezdolności do pracy, który został spowodowany:

wypadkiem w drodze do lub z pracy,
chorobą przypadającą w trakcie ciąży,
poddaniem się wszystkim koniecznym badaniom lekarskim, które są przewidziane dla kandydatów na dawców komórek, tkanek i narządów, jak i poddaniem się zabiegowi pobrania owych komórek tkanek i narządów.

Gdy okres wypłaty "chorobowego" ze środków pracodawcy zostanie przekroczony (czyli od 34 lub 15 dnia niezdolności do pracy) pracownik ma prawo otrzymać zasiłek chorobowy finansowany ze środków ZUS.

Wynagrodzenie chorobowe przysługuje za każdy dzień niezdolności do pracy, wliczając w to dni wolne od pracy. Co więcej, nie ulega ono obniżeniu w przypadku ograniczenia podstawy wymiaru zasiłku chorobowego.

Należy pamiętać, że nie każdy pracownik może ubiegać się o wynagrodzenie chorobowe. Prawo do otrzymania wynagrodzenia chorobowego pracownik nabywa po 30 dniach nieprzerwanego, obowiązkowego ubezpieczenia chorobowego (tak zwany okres wyczekiwania). Do tego okresu zalicza się poprzednie okresy ubezpieczenia, jednak przerwa między nimi nie może być dłuższa niż 30 dni.

Jak wyliczyć zasiłek chorobowy?

Wyliczmy wynagrodzenie chorobowe dla pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę, który zarabia miesięcznie 5 000,00 złotych brutto. Otrzymał zwolnienie lekarskie obowiązujące przez 10 dni. Pracownik ma prawo do 80% wynagrodzenia chorobowego.

Na poczatku obliczmy podstawę wymiaru wynagrodzenia chorobowego:

5 000,00 zł - (13,71% x 5 000,00 zł) = 5 000,00 zł - 685,5 zł = 4 314,5 zł

Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80%:

4 314,5 zł : 30 dni = 143,81 zł

143,81 zł x 80% = 115,05 zł

Kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 8 dni niezdolności do pracy:

115,05 zł x 10 dni = 1150,5 zł - tyle otrzyma za 10 dni przebywania na zwolnieniu lekarskim.

Pracując na pół etatu wyliczanie wynagrodzenia chorobowego jest analogiczne, gdyż do działań nie uwzględniamy ilości etatu.

Jak wyliczyć zasiłek chorobowy po otrzymaniu premii?

Policzmy teraz wynagrodzenie osoby, która oprócz pensji podstawowej otrzymywała również premię. Pracownik został zatrudniony 1 grudnia 2023 roku na podstawie umowy o pracę, pracuje dotychczas 5 miesięcy. Otrzymuje co miesiąc wynagrodzenie w postaci 6 000 zł brutto miesięcznie. Jednak od 17 kwietnia 2024 roku przebywał na zwolnieniu lekarskim, trwającym 15 dni. Przez 2 miesiące, za swoje wyniki w pracy, oprócz wynagrodzenia podstawowego otrzymał także premię: w styczniu – 500,00 zł brutto i w lutym 600,00 zł brutto.

Podstawą "chorobowego" będzie średnia pensja za okres od grudnia 2023 r. do marca 2024 r., czyli łącznie czterech pełnych miesięcy zatrudnienia, która jest pomniejszona o kwotę potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne, czyli o 13,71%.

Średnie miesięczne wynagrodzenie:

6 000 zł x 4 miesiące + 500 zł + 600 zł = 25 100 zł

25 100 zł : 4 miesiące = 6 275 zł

Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego wygląda następująco:

6 275 zł - (13,71% x 6 276 zł) = 5 414,7 zł

Dzienny wymiar wynagrodzenia chorobowego w wysokości 80% wyniesie zatem:

5 414,7 zł : 30 = 180,5 zł

180,5 zł x 80% = 144,39 zł

Kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 15 dni niezdolności do pracy:

144,39 zł x 15 dni = 2165,88 zł

Zasady wyliczania podstawy wymiaru wynagrodzenia chorobowego w przypadku choroby pracownika w pierwszym miesiącu zatrudnienia

Są również i takie sytuacje, gdzie pracownik już w pierwszym miesiącu zatrudnienia będzie niezdolny do pracy (zachoruje, ulegnie wypadkowi itp.), a ma on prawo do otrzymania wynagrodzenia chorobowego. W takim przypadku podstawę wynagrodzenia chorobowego będzie stanowiło to wynagrodzenie, które pracownik uzyskałby po przepracowaniu całego pełnego miesiąca, pomniejszone o kwotę potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenia społeczne.

Jednak aby dany pracownik uzyskał wynagrodzenie chorobowe, musi przed zatrudnieniem podlegać ubezpieczeniu chorobowemu z innego tytułu, jednak przerwa pomiędzy ustaniem tego ubezpieczenia a aktualnym zatrudnieniem nie powinna być dłuższa niż 30 dni (chyba, że została spowodowana urlopem bezpłatnym, wychowawczym bądź odbywaniem czynnej służby wojskowej). Otrzymać je może również, gdy posiada co najmniej 10 lat stażu pracy, przez który podlegał pod obowiązkowe ubezpieczenie chorobowe.

Jak wyliczyć wynagrodzenie chorobowe w przypadku choroby pracownika w pierwszym miesiącu zatrudnienia?

Powiedzmy, że pracownik został zatrudniony na umowę o pracę 1 maja, jednak już 19 maja zachorował, był nieobecny 5 dni. Według umowy powinien zarabiać miesięcznie 4 500 zł brutto. Poprzednio był zatrudniony na umowę o pracę do 23 kwietnia. Zatem przerwa w podleganiu pod ubezpieczenie chorobowe wyniosła 7 dni. Pracownik zatem spełnia kryteria do otrzymania wynagrodzenia chorobowego.

Podstawa wymiaru wynagrodzenia chorobowego:

4 500 zł - (13,71% x 4 500 zł ) = 3883,05 zł

Dzienny wymiar w wysokości 80% to:

3 883,05 zł : 30 = 129,44 zł

129,44 zł x 80% = 103,55 zł

Kwota wynagrodzenia chorobowego za okres 5 dni niezdolności do pracy:

103,55 zł x 6 dni = 517,74 zł

Zawsze sprawdzaj aktualne dane

Powyższe dane mają jedynie charakter informacyjny i mogą ulec zmianie wraz ze zmianami w obowiązującym prawie. Aby poprawnie wyliczyć wynagrodzenie chorobowe dla pracownika należy zapoznać się z aktualnie obowiązującymi przepisami np.: na stronie isap.sejm.gov.pl.

Aktualnie obowiązujące przepisy prawne (stan na kwiecień 2024 roku) to ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.